Blog van Brenda Deden.
Ik mag weer mee op zee! En wat vind ik dat heerlijk: ‘s ochtends vroeg op het dek genieten van een prachtige zonsopgang, terwijl de bemanning zich klaar maakt de grote wildernis van de Noordzee in te duiken.
Ik ben blij dat ik met deze expeditie meekan omdat Stichting Duik de Noordzee Schoon zo’n prachtig doel heeft: de Noordzee schoner achterlaten dan aangetroffen. WNF heeft het mogelijk gemaakt om aan boord te zijn vanwege mijn stage naar beschermde gebieden en dit komt weer ten goede aan mijn vers gestarte eenmanszaakje Sana Maro wat letterlijke ‘gezonde zee’ betekent. Tien dagen lang werkt een gepassioneerde groep van 30 vrijwilligers met een diverse achtergrond zowel onder- als boven water aan deze missie. Maar wat houdt dat in, een gezonde Noordzee? En waarom zijn deze expedities nodig?
Vanaf je strandhanddoek turend over de Noordzee zie je weinig bijzonders: een grote watermassa met af en toe een schip en heel in de verte misschien een boorplatform. Maar werp één blik op een Noordzeekaart en je ziet dat er een enorme bedrijvigheid plaatsvindt: scheepvaart, visserij, olie- en gas winning, windenergie en recreatie. Het is hierdoor één van de drukste zeeën ter wereld. Tegelijkertijd is de Noordzee ook één van de meest diverse en ecologisch rijkste zeeën ter wereld. Onder de oppervlakte ligt een schat aan biodiversiteit verborgen. Al deze sociaal-, economische- en ecologische activiteiten zijn in conflict met elkaar en zetten de Noordzee onder enorme druk.
Onder water worden de Noordzeeduikers daar pijnlijk mee geconfronteerd. Het harde substraat van de wrakken biedt een uitstekende plek voor het onderwaterleven om zich aan vast te hechten en zich te verschuilen. Kabeljauwen en steenbolken in alle formaten schieten voorbij de camera’s. Ironisch genoeg zijn de wrakken ook een verzamelplaats voor ongewenst afval. Regelmatig zijn ze bedekt onder een deken van visnetten, vislood en plastic waarin dieren verstrengeld raken. Daarom maken de duikers onder water letterlijk schoon schip. Als een soort stofzuigers verwijderen ze netten, bevrijden de levende dieren, en verzamelen het afval zoals vislood en kunstaas. Ondertussen speuren de biologen elke vierkante cm van het wrak en de omliggende zandbodem af om het leven van de onderwaterwereld te ontrafelen. Tot slot zijn er de foto- en videografen die de onderwater wereld inzichtelijk maken voor het grote publiek. Een voorproefje van de beelden hebben we al mogen zien. Een prachtig jubileumboek waarin tien succesvolle expedities worden gevierd is op dit moment in de maak.
Foto: Tinka Murk
De wrakken schetsen een dubbel beeld. Enerzijds tonen ze hoe mooi de Noordzee kán zijn. Anderzijds zie je dat de grote zandvlaktes om de wrakken heen enorme kaalslag vertonen. Het leven op de wrakken zit als het ware gevangen op kleine biodiversiteitseilandjes en zijn niet in staat de grote oversteek naar het eerstvolgende stuk harde ondergrond te maken. Wrakken zijn dus prachtig en bieden beschutting aan een scala van leven, maar over de gehele Noordzee gezien zijn het enkel spelden in de hooiberg. Bovendien vergaan de wrakken op den duur of verdwijnen ze onder het zand.
Als we een gezonde Noordzee willen, redden we het dus niet met alleen de bescherming van scheepswrakken. Daarom wordt tijdens de expeditie ook gedoken op potentieel te beschermen gebieden zoals de Doggersbank of, zoals morgen, op de Borkumse Stenen. Dit is één van de laatste natuurlijke Noordzee riffen wat het Wereld Natuur Fonds en andere natuurbeschermingsorganisaties graag beschermd zien. Deze onderwater natuurgebieden zijn belangrijk: op grote schaal kan het leven zich hier ongestoord herstellen en verspreiden. Maar bescherming is ook een uitdaging: want wat maakt het gebied het beschermen waard? En hoe maken we ruimte voor bescherming temidden al die andere, conflicterende, activiteiten op de Noordzee? Uiteindelijk is de Noordzee van ons allemaal en we hebben allemaal verschillende interesses en belangen.
Dus wat is een gezonde Noordzee? De meningen zijn divers. Zelfs hier aan boord: “Een Noordzee die in balans is”, “Een Noordzee vol met wrakken”, “Een Noordzee met haaien en roggen”, “veel natuurgebieden”, “geen visserij”, “alleen duurzame visserij” . Een gezonde Noordzee: het is een visie. Een visie die we met zijn allen werkelijkheid moeten maken. Want uiteindelijk willen we toch allemaal genieten van een rijke Noordzee vol met leven?
