Een week de tijd hebben we, om zoveel mogelijk duiken te maken om afval van de containerramp met de MSC Zoë en verloren visnetten uit de Noordzee te verwijderen.
Dertien duikers, een enorme berg duikmateriaal, stapels postzakken om de netten in naar boven te brengen en net zoveel hefballonnen. Dat is wat er nodig is voor deze Clean Up XL boven de Waddeneilanden.
Als we in de haven van Lauwersoog aankomen om alles aan boord te laden, komt zelfs een zeehond nieuwsgierig kijken wat we allemaal aan boord brengen. Duikmaterialen en persoonlijke spullen worden in een treintje doorgegeven, de kraan tilt de bufferflessen, reservecompressor en RIB aan boord. De berg onbestemd duikmateriaal veranderd binnen de kortste keren gedisciplineerd in een rij gebruiksklare duiksets. Slechts 3 uur later zijn we dan ook op de locatie van het eerste wrak aangekomen en springen we overboord voor een eerste duik. Hoe zou het zicht zijn? Hoe is het wrak eraan toe? En vooral: hoeveel werk hebben we hier onder water?
Als fotograaf ontdek ik snel hoe dubbel ik denk over zwerfafval onder water. Mijn taak: dit vastleggen en in beeld brengen hoe de duikers het verwijderen. Eenmaal onder water oriënteren we ons even op de ligging van het wrak en kijken we wat er te vinden is. De eerste minuten baal ik dat ik geen afval zie: wat moet ik dan op de foto zetten? En hoe raar is het dat ik dat denk! Geen afval, is juist hartstikke goed!
Als we aan de andere kant van het wrak aankomen, zie ik hoeveel werk er klaarligt voor ons. Netten, van fijne warrelnetten tot enorme sleepnetten en een heleboel onherkenbare rommel, aangegroeid en gedeeltelijk onder het zand. En wat ga je dan op de foto zetten? Veel tijd om daarover na te denken heb ik niet, want de eerste duikers beginnen fanatiek te snijden aan de netten en dingen uit het zand te trekken. Het hele wrak veranderd in een stofwolk van hardwerkende duikers. Behalve ik dan, want in die stofwolk kan ik niets fotograferen. En als ik zie hoe hard iedereen aan het werk is, voel ik me even volledig overbodig. Iedereen is druk in de weer en ik hang rond met een camera in mijn handen. Als de eerste duikers hun postzakken aan de ankerlijn vastgemaakt hebben en aan hun opstijging beginnen, klaart het zicht langzaam weer op. Omdat het wrak niet al te diep ligt en ik nog niet veel vermoeiends gedaan heb onderwater, heb ik nog lucht en tijd genoeg om wat foto’s te maken van de overblijvende duikers. Gelukkig, ik ben niet helemaal voor niets mee!
foto Marloes Otten
foto Marloes Otten
Aan boord worden de postzakken met de kraan aan boord gehesen en begint de klus van het uitzoeken: wat is visnet en wat is afval van de MSC Zoë (kort gezegd: Zoë-zooi). Beide afvalzakken worden gevuld. Soms met bekend materiaal dat al tijdens eerdere expedities opgedoken is. Pannen, elektriciteitskabels, dekens, badjassen. Maar bijvoorbeeld ook een babydraagzak. In de badjas is nog duidelijk het label te lezen: 100% polyester. En dat is nu precies waarom het de Noordzee uit moet. Deze eerste duik was weer een klein stapje op weg naar een schonere Noordzee. Gelukkig hebben we nog 15 duiken te gaan!
Marloes Otten
